Category: मासिकासाठी लेखन
-
Cricket…All time favorite
Being an Indian, it’s my birthright, responsibility and pride to watch and play Cricket. So, I can watch and play this sport for any time, any longer and any where. Be it roadside match or international cricket played by any country, I watch it loyally and sincerely. If someone is…
-
मानवी बुद्धिमत्ता की कृत्रिम बुद्धिमत्ता
पृथ्वीवरील सर्वात जास्त प्रगत प्राणी कोण? तर मानव, असे आपण म्हणतो. पण ह्यामागचं कारण काय बरं असेल? माणसाच्या शरीराची विशिष्ट ठेवण, त्याचा हाताचा अंगठा, की त्याचा मेंदू, अर्थात या सर्व बाबी पण त्याच्या प्रगतीसाठी नितांत आवश्यक गोष्ट होती ती म्हणजे मानवी बुद्धिमत्ता! मग त्याचा चाकाचा शोध असो, शिकारीच्या शस्त्रांचा वा…
-
वैज्ञानिक प्रयोग
प्रयोगाचे नाव: पाण्याची रहस्यमय पातळी उद्दिष्ट: पाणी कोणत्या पात्रात आहे यावर पाण्याची पातळी अवलंबून नसते. ते स्वत:ची पातळी शोधते. साहित्य: ३ पाण्याच्या बाटल्या (दोन बाटल्या तिसऱ्या बाटलीपेक्षा थोड्या मोठ्या असाव्या), २ स्ट्रॉ, चिकटवण्यासाठी फेव्हीकॉल, एम सील, खाण्याचा किंवा रंगविण्याचा रंग. आकृती: कृती: १. आकाराने मोठ्या दोन बाटल्यांच्या खालील एक तृतीयांश…
-
विज्ञानातील रंजक कथा
सर सी.व्ही. रामन यांच्या ‘रामन इफेक्ट’ या शोधाच्या निमित्ताने दरवर्षी २८ फेब्रुवारी रोजी राष्ट्रीय विज्ञान दिन साजरा केला जातो. प्रगल्भ बुध्दिमत्तेच्या जोरावर ज्यांना ‘आकाशाचा रंग निळा का?’ असा प्रश्न निर्माण झाला त्या डॉ. रामन यांनी वर्णपक्तींचा शोध घेतला आणि रामन परिणाम अस्तित्वात आले. त्यांनी घेतलेल्या प्रयत्नांना २८ फेब्रुवारी १९२८ रोजी…
-
गॅमा किरण व अतिनील अंतराळ दुर्बीण
गॅमा किरण क्ष किरणांपेक्षा अधिक शक्तीशाली असतात. त्यांचा वेध घेण्यासाठी उपग्रहाची आवश्यकता भासते. ही दुर्बीण उपग्रहाच्या मार्फत पृथ्वीच्या वायुमंडलाच्यावर सुमारे १५०- ३५,००० किमीच्या पल्ल्यापर्यंत जाऊ शकते. फर्मी गॅमा किरण दुर्बीण ११ जून २००८ रोजी नासाच्या डेल्टा २ या रॉकेटमधून प्रक्षेपित करण्यात आली. यातील लार्ज एरिया दुर्बीण संपूर्ण आकाशाचे गॅमा किरणांमध्ये…
-
कागदाचा शोध आणि निर्मिती
शोध: प्राचीन इजिप्शियन,रोमन व ग्रीक लोक पपायरसच्या खोडांच्या तुकड्यांतील मगज काढून त्याचे उभे व आडवे थर एकमेकांवर ठेवून त्याचे सपाट लहान तक्ते बनवीत व त्याचा महत्त्वाचा मजकूर लिहिण्यास वापर करीत. बरेचसे लेखन शिलालेख, बांबूच्या पट्ट्या, रेशमी कपडे, हाडे, किंवा जनावरांची कातडी यावरही केले जात असे. पुढे इसवीसनाच्या दुसऱ्या शतकात चीनमधील हान…
-
जेम्स वेब अंतराळ दुर्बीण
रात्रीच्या वेळी आकाशात पहिले की आपल्याला शेकडो चांदण्या लुकलुकताना दिसतात. त्या चांदण्या म्हणजेच दुसऱ्या कुठल्याशा आकाशगंगेतील सूर्यमालेचे सूर्य असू शकतात. स्वयंप्रकाशित असणारे हे तारे इतक्या दूर असतात की ती आपल्याला केवळ लुकलुकणारी तेजोमय बिंबे दिसतात. अमेरिकन अवकाश संस्था नासाने तयार केलेली जेम्स वेब अंतराळ दुर्बीण २५ डिसेंबर २०२१ रोजी अंतराळात…
-
चंद्रा क्ष- किरण वेधशाळा
पृथ्वीभोवती असणाऱ्या वायूमंडलामुळे तिच्या दिशेने येणारे क्ष किरण, गॅमा किरण, अतिनील प्रकाशकिरण त्यांच्या लहरलांबीनुसार वाटेतच शोषले जातात. त्यांचे पृथ्वीच्या पृष्ठभागापर्यंत न पोहोचणे मानवजातीच्या कल्याणाचेच आहे. परंतु म्हणून त्यांच्या निरीक्षणाचा ध्यास मानवाने सोडलेला नाही, तो अंतराळतंत्रज्ञानात प्रगती करीत फुगे, रॉकेट, विमान वा उपग्रह यांची मदत घेत वायुमंडलाच्या वरच्या थरावरुन या किरणांचा…
-
हबल अंतराळ दुर्बीण
हबल ही दृश्य प्रकाशाचा वेध घेणारी परावर्तन दुर्बीण १९९० मध्ये अंतराळात प्रक्षेपित केले गेली. ही दुर्बीण पृथ्वीभोवती ६०० किलोमीटर अंतरावरून फिरते. पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरून जेव्हा निरीक्षण केले जाते, तेव्हा सूर्यप्रकाश वायूमंडलातील धुलीकणांवर आपटून सर्वत्र पसरतो व बिंबे सुस्पष्ट दिसू शकत नाहीत. परंतु हबल सारखी दुर्बिण अंतराळात असल्याने ती वायूमंडलाच्या वरुन निरीक्षण…
-
रेडिओ दुर्बीण
दुर्बिणीच्या साहाय्याने मूळ दृश्य प्रकाशझोताची तीव्रता मोजणे, संगणक वापरून प्रकाशातील फोटॉनचे कमी-अधिक प्रमाण दर्शविणे, तारकांचे वर्णपट घेणे यासारखी निरीक्षणे केली जात होती. अशी प्रगती होत असताना रेडीओ लहरींचा वेध घेऊन सर्वप्रथम खगोलनिरीक्षण केले ते कार्ल्स जान्स्की या अभियंत्याने. अवकाशातील तारे त्यांच्या अंतरंगात घडत असलेल्या घडामोडींमुळे विद्युच्चुंबकीय लहरींचे उत्सर्जन करत असतात.…
words panorama 